Cesar et Marie-Clémence Paes

Un istor evel ur gontadenn...

« Un neudenn a sacher adalek ar penn kentañ ? An hengoun dre gomz eo hep douetañs hag an teñzorioù a vez da heul. Eus Brazil gant peizanted an Nordeste a filmomp e Saudade do futuro da Vadagaskar gant un hengoun konterien, c'hoariva...
Ar pezh a glaskemp ur wech hor boa divizet lakaat anezho e skeudennoù o deus rediet ac'hanomp da brederiañ donoc'h marteze : penaos diskouez ar pezh na vez ket skrivet ? Penaos diskuliañ ar pinvidigezhioù gwirion a zo e dalc'h pobloù lakaet da vezañ ar re baourañ war an douar ? A-enep da veno an holl e oamp. Ret oa bezañ diskiant, ha divizet hon eus bezañ diskiant. Da gentañ hon eus savet un ti-produiñ evit kas da benn ar film kentañ. Setu diwanet Latérit, a zo chomet bev daoust da bep tra, ha n'eo ket bet aes dalc'hmat ! Bremañ c'hoazh e vez ret deomp kaout ijin evit chom bev. N'eus ket pell hon eus divizet embann levrioù, ur glaoustre, un heuliad eo d'ar filmoù. »

Ne baouez ket Marie-Clémence da gomz pa reer anv dirazi eus gwenodennoù laterit hec'h enezenn. Eno eo deuet da vezañ emskiant eus he daou sevenadur, aze he deus raksantet eo bet laeret hag e vez laeret bepred holl binvidigezhioù he fobl gant oligarkiezh Madagaskar. «Ret eo gwelet penaos e vez gwallgaset ar sistem hengounel gant perc'henned an douaroù a c'houlenn groñs kaout aktoù skrivet.»
Gouzout a ra eo bet mouget mat an traoù goude darvoudoù kriz 1947 ha prometet he deus e rofe un deiz un testeni eus ar feulster-se. Peont bras eo.

Mouezh a-vaez diezhomm ebet, sil ebet

Abaoe ar penn kentañ, kichen-ha-kichen, o deus divizet Marie-Célémence ha Cesar chom hep reiñ displegadennoù hir : lezel ar gaoz gant an dud, gant sevenadur an dud. Pediñ anezho da euredoù filmoù, evel e hini kaer Aux guerriers du silence (1992). En heklev da jestroù ar Samied diskouez jestroù Indianed Bro-Vrazil. Ar stêr o respont d'an toundra, o alan kemmesket. N'emaint ket ken pell ha se an eil diouzh egile. C'hoari gant plijadur gant hironerezhioù a ro ur geusteurenn dic'hortoz evel Bouillon d'Awara (1996), ur meuz hengounel eus Gwiana. Bamet e vezer gant awen prim an trobadores e Saudade do futuro, filmet e Nordeste ar Brazil.

Gwintañ ar selloù ? Eilpennañ hon soñjoù ivez ! Rediañ ac'hanomp da lakaat ar c'hlichedoù a-gostez, pell eus ar pezh a ouzer dre sur. «Reiñ un taol skub d'ar raksoñjoù a zo ar pezh a lak ac'hanomp da filmañ, da broduiñ ha se abaoe ouzhpenn pemp bloaz warn-ugent.»
Kas an dud war aodoù kevrinus. Heñchet e vefomp gant ar sonerezh. Dudi a gavfomp gant ar sonerien. N'eus nemet astenn ar skouarn.

Ha bremañ ? Muioc'h eget biskoazh eo ret diskouez un Afrika all, filmet ganti hec'h-unan, a ziskouez eo bev. Skoazellañ ar sevenerien yaouank, eus Madagaskar, eus ar Reünion, harpañ anezho, produiñ o labour. Reizh eo o sikour, chom a reomp gant an hent, zoken ma 'z eo troidellek ! »

Lec'hienn Laterit Productions :
http://www.laterit.fr/
gant levrioù diwar-benn Madagaskar, DVDoù ha traoù all c'hoazh !

Teuliad Désirs de films, prientet tro-dro da Saudade do futuro, gant Cesar Pares war lec'hienn filmoù e Breizh :
http://arbre-asso.fr/Archives/desir_de_film/Publications/17.Paes.pdf

Ur pennad kaoz gant Jean-Luc Raharimanana, ur skrivagner malgach, tro-dro d'an diskouezadeg 47 portraits d'insurgés  :
http://www.theatre-video.net/video/Entretien-avec-Jean-Luc-Raharimanana-pour-47-Portrait-s-d-insurges-29e-Francophonies-en-Limousin

diskouezadeg skeudennoù Pierrot Men : 47 portraits d'insurgés :
http://www.grands-reporters.com/Madagascar-47-Portraits-d-insurges.html

Le  site du collectif Tany  à propos des accaparements de terres à Madagascar :
http://terresmalgaches.info/